Kaszel, to jedna z najczęstszych przyczyn sezonowego wzrostu ilości pacjentów w gabinetach lekarskich i aptekach. Każdy z nich oczekuje indywidualnej porady oraz skutecznego, a zarazem bezpiecznego specyfiku, który szybko uwolni od uciążliwych dolegliwości. Wybierając lek na kaszel, tradycyjnie najczęściej sięgamy po syropy, których oferta jest jednak bardzo różnorodna i liczna. By dokonać właściwego wyboru warto poradzić się specjalisty, a ponadto zwrócić uwagę na kilka ważnych aspektów.
Po pierwsze konieczne jest określenie typu kaszlu, głównie w oparciu o kryterium mokry, czy suchy, co jednak czasem sprawia pewne problemy. W sytuacji, gdy w drogach oddechowych zalega gęsta, trudna do odkrztuszenia wydzielina, mamy przecież do czynienia z kaszlem mokrym, zatem wymagającym podania leków wykrztuśnych, a nie przeciwkaszlowych. Z tego powodu bardziej właściwy wydaje się podział na kaszel mokry (produktywny), ze zwiększonym wydzielaniem oraz suchy (nieproduktywny), w którym nie występuje wzrost sekrecji śluzu, co na ogół wymaga podania typowych leków przeciwkaszlowych.
Jeśli już jesteśmy pewni, że mamy do czynienia z kaszlem mokrym, należy zastanowić się, który z licznych środków o działaniu wykrztuśnym zastosować. Do wyboru mamy cały szereg leków syntetycznych oraz bardzo popularne leki naturalne.
Warto zainteresować się lekami naturalnymi, zawierającymi ekstrakty w roślin leczniczych, jednak i wśród tej grupy, pomiędzy poszczególnymi preparatami występują zasadnicze różnice.
Wartym uwagi przykładem skutecznego, a zarazem bezpiecznego, naturalnego syropu o działaniu wykrztuśnym jest syrop z bluszczu pospolitego. Ekstrakt z bluszczu rozrzedza wydzielinę oskrzelową i ułatwia odkrztuszanie. Dzięki temu z dróg oddechowych szybciej jest usuwany śluz, mogący w razie zalegania przyczynić się do infekcji bakteryjnej. Zawarte w ekstrakcie związki wykazują dodatkowo działanie rozkurczające oskrzela i ograniczają napady silnego, bolesnego kaszlu. Dzięki takiemu działaniu dochodzi do stopniowego łagodzenia objawów i eliminacji przyczyny kaszlu mokrego. Działanie lecznicze bluszczu pospolitego determinują głównie zawarte w nim związki saponinowe, które oprócz działania wykrztuśnego wykazują również udokumentowane działanie przeciwzapalne. Jest to szczególnie cenne w przypadku przewlekłych stanów zapalnych oskrzeli.
Ekstrakt uzyskiwany z bluszczu jest w pełni bezpieczny, samodzielnie można stosować go już od piątego roku życia, a u młodszych dzieci jest to możliwe, po ustaleniu dawki przez specjalistę. W przypadku kobiet w ciąży i karmiących, również zaleca się wcześniejszą konsultację z lekarzem lub farmaceutą.
O tym, że dany lek jest bezpieczny, decyduje nie tylko główny składnik czynny, ale także zastosowane substancje pomocnicze. Wiele z konserwantów, sztucznych aromatów czy barwników to związki, które mogą wywierać niekorzystny wpływ na zdrowie. Podobnie alkohol, który często występuje w syropach starszej generacji, jest składnikiem niepożądanym, zwłaszcza gdy syrop ma być podawany dzieciom, osobom cierpiącym na dolegliwości wątroby lub kierowcom.
Mimo, że tradycyjnie, głównym składnikiem syropów był cukier, lub sacharoza, dziś ogranicza się ich stosowanie. Cukier jest problemem nie tylko dla diabetyków, ale także dla każdej osoby dbającej o właściwą podaż kalorii. Nadmiar cukru w diecie nie tylko sprzyja nadwadze i otyłości, ale prawdopodobnie sprzyja również rozwojowi choroby nowotworowej. Wnioski płynące z wyników wielu badań jednoznacznie wskazują, że powinniśmy ograniczyć jego stosowanie. Obecnie, dzięki rozwojowi technologii postaci leków, nowoczesne syropy sporządza się bez jego dodatku, a mimo to, najlepsze z nich można przechowywać i stosować nawet 6 miesięcy od pierwszego otwarcia.
Podsumowując, podstawą leczenia kaszlu jest celna diagnoza i właściwy dobór leku. Wybierając syrop na kaszel warto zapoznać się z jego działaniem, a także składem, w razie potrzeby zwracając się o pomoc do lekarza lub farmaceuty.
Piśmiennictwo:
Kaczmarczyk-Sedlak I., Skotnicki Z.; Leksykon naturalnych surowców leczniczych. Zielone wydawnictwo, Kraków 2018.
Ożarowski A., Jaroniewski W.; Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych , Warszawa 1987
Schönknecht K, Fal AM, Mastalerz-Migas A, Joachimiak M, Doniec Z.; Efficacy of dry extract of ivy leaves in the treatment of productive cough. Wiadomości Lekarskie 2017;70:1026-1033.